Γιατί ο Οκτώβριος δεν έχει (Μ)

Ένα αρκετά συνηθισμένο λάθος είναι να λέμε και να γράφουμε τον δέκατο μήνα του ημερολογίου ως «Οκτώμβριο» αντί για το ορθό που είναι Οκτώβριο.

Γιατί ο Οκτώβριος δεν έχει «μ», όπως οι μήνες Σεπτέμβριος, Νοέμβριος και Δεκέμβριος; Ποια είναι η εξήγηση που κρύβεται πίσω από αυτή τη διαφοροποίηση;

Η απάντηση βρίσκεται στο ρωμαϊκό ημερολόγιο, το οποίο και έχουμε δανειστεί αυτούσιο. Παλιά το ημερολόγιο είχε 10 μήνες, καθώς απουσίαζαν οι μήνες Ιανουάριος και Φεβρουάριος, οι οποίοι προστέθηκαν αργότερα, με το νέο έτος να ξεκινά από τον Μάρτιο.

Το ρωμαϊκό ημερολόγιο στα λατινικά ήταν το εξής:

1) Martius (στον Άρη)

2) Aprilis (στην Αφροδίτη)

3) Maius (στη Μαία)

4) Junius (στην Ήρα)

5) Quintilis (πέμπτος)

6) Sextilis (έκτος)

7) September (έβδομος)

8) October (όγδοος)

9) November (ένατος)

10)December (δέκατος)

Σύμφωνα, λοιπόν, με το ρωμαϊκό ημερολόγιο, οι πρώτοι τέσσερις μήνες είχαν ονόματα Θεών. Οι επόμενοι συνέχιζαν αριθμητικά, δηλ. ο Quintilis ήταν ο πέμπτος, ο Sextilis ήταν ο έκτος κ.ο.κ.

Αργότερα ο πέμπτος και ο έκτος μήνας αφιερώθηκαν σε αυτοκράτορες και συγκεκριμένα στον Ιούλιο Καίσαρα και στον Οκταβιανό Αύγουστο.

Οι επόμενοι μήνες όμως συνέχισαν αριθμητικά. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το dogma.gr, ο έβδομος μήνας λεγόταν September από το septem (εφτά), ο όγδοος μήνας ονομάστηκε October από το octo (οκτώ), ο ένατος ήταν ο November από το novem (εννιά) και τέλος δέκατος και τελευταίος ήταν ο December από το decem (δέκα).

Επομένως, αφού ο Οκτώβριος δεν είχε μ στα λατινικά (October), δεν έχει, προφανώς, ούτε στα ελληνικά.

Αργότερα, όταν προστέθηκαν οι μήνες Ιανουάριος και Φεβρουάριος στην αρχή του ημερολογίου, η αρίθμηση… χάλασε, καθώς ο Σεπτέμβριος από 7ος έγινε 9ος, ο Οκτώβριος έγινε 10ος, ο Νοέμβριος 11ος και ο Δεκέμβριος 12ος. Ωστόσο, η ονοματολογία παρέμεινε η ίδια.

Πίνακας του Γιάννη Τσαρούχη 

Στην αρχαία Ελλάδα ο Οκτώβριος ισοδυναμούσε με το δεύτερο δεκαπενθήμερο του μήνα Βοηδρομιώνα και το πρώτο δεκαπενθήμερο του μήνα Πυανοψιώνα. Η περίοδος αυτή ήταν πλούσια σε γιορτές (Προηρόσια, Πυανόψια, Θησεία, Απατούρια, Οσχοφόρια, Θεσμοφόρια), καθώς οι Αθηναίοι φρόντιζαν να εξασφαλίζουν τη θεϊκή προστασία για τον κύκλο των γεωργικών εργασιών, που μόλις άρχιζε. Για το ίδιο λόγο οι Ρωμαίοι θυσίαζαν ένα άλογο στο Πεδίο του Άρεως για να πάνε καλά τα σπαρτά. Τον Οκτώβριο διεξάγονταν κατά το μεγαλύτερο μέρος τους τα περίφημα Ελευσίνια Μυστήρια, σε Αθήνα και Ελευσίνα.

Στο λαϊκό καλεντάρι, ο Οκτώβριος ονομάζεται Αγιοδημήτρης ή Αγιοδημητριάτης, από τη μεγάλη χριστιανική γιορτή του Αγίου Δημητρίου (26 Οκτωβρίου), Βροχάρης και Σποριάς (Σποριάτης ή Σπαρτός), για τις ευεργετικές βροχές στη σπορά (σχετική η παροιμία «Οκτώβρη και δεν έσπειρες, οχτώ σακιά δεν γέμισες») και Μπρουμάρης (ομιχλώδης, σκοτεινός).

Ο Οκτώβριος σχετίζεται με μεγάλες στιγμές του νεώτερου Ελληνισμού. Στις 26 Οκτωβρίου 1912 απελευθερώθηκε η Θεσσαλονίκη από τον Ελληνικό Στρατό, στις 28 Οκτωβρίου 1940 η φασιστική Ιταλία επιτέθηκε στη χώρα μας και στις 12 Οκτωβρίου 1944 η γαλανόλευκη κυμάτισε και πάλι στην Ακρόπολη.

Με την αγάπη που ξέρετε!  Ian

Πηγή: εδω: sioualtec.blogspot.com