Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας
Συχνά μιλάμε για την επιλόχεια κατάθλιψη που ενδεχομένως να σκιάσει την περίοδο αυτή που – έστω και στερεοτυπικά – είναι γεμάτη με προσδοκίες, ανάμεικτα συναισθήματα χαράς αλλά και αγωνίας, ενδεχομένως και φόβου, αν πρόκειται για το πρώτο παιδάκι. Επίσης, η κούραση, τα ξενύχτια, η διαρκής ενασχόληση με το νέο μέλος της οικογένειας φέρνει την λεχώνα αντιμέτωπη με την εναλλαγή συναισθημάτων που κυμαίνονται από την απόλυτη ευτυχία και ευφορία ως την εξάντληση και την απελπισία αλλά και άγχος για το πόσο ικανή είναι στο να ανταποκριθεί στις νέα κατάσταση και στις απαιτήσεις της.
Παρόλα αυτά, είναι αρκετές οι γυναίκες εκείνες που μετά τον τοκετό, αμφιβάλλουν για το ρόλο τους ως μητέρες, για το πόσο ικανές είναι να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις και προκλήσεις και ένοχες για το ότι δεν είναι ευτυχισμένες και χαρούμενες για το μωρό τους. Μάλιστα συνήθως ντρέπονται να μιλήσουν για το πώς νιώθουν, για τα συναισθήματα απελπισίας και δυσφορίας. Πολλές φορές τα αρνητικά συναισθήματα είναι τόσο έντονα που αρκετές γυναίκες εκδηλώνουν συμπτώματα επιλόχειας κατάθλιψης.
Παρόλα αυτά, είναι αρκετές οι γυναίκες εκείνες που μετά τον τοκετό, αμφιβάλλουν για το ρόλο τους ως μητέρες, για το πόσο ικανές είναι να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις και προκλήσεις και ένοχες για το ότι δεν είναι ευτυχισμένες και χαρούμενες για το μωρό τους. Μάλιστα συνήθως ντρέπονται να μιλήσουν για το πώς νιώθουν, για τα συναισθήματα απελπισίας και δυσφορίας. Πολλές φορές τα αρνητικά συναισθήματα είναι τόσο έντονα που αρκετές γυναίκες εκδηλώνουν συμπτώματα επιλόχειας κατάθλιψης.
Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό γυναικών, περίπου 80%, μέσα στην πρώτη εβδομάδα που ακολουθεί τον τοκετό παρουσιάζει επιλόχεια μελαγχολία, γεγονός που θεωρείται ως ένα φυσιολογικό στάδιο προσαρμογής της μητέρας στη νέα κατάσταση ζωής. Τα κυριότερα χαρακτηριστικά αυτής της μελαγχολίας είναι η συναισθηματική αστάθεια, το κλάμα, η θλίψη, το άγχος, η έλλειψη συγκέντρωσης και διαρκεί περίπου 3 εβδομάδες.
Πότε εμφανίζεται;
Η επιλόχεια κατάθλιψη παρουσιάζεται λίγο μετά τον τοκετό με σταδιακή έναρξη, μπορεί όμως να συμβεί και ξαφνικά, οποιαδήποτε στιγμή στον πρώτο χρόνο μετά τον τοκετό. Το ποσοστό των γυναικών που βιώνουν επιλόχεια κατάθλιψη είναι αντίστοιχο με το ποσοστό των γυναικών που εμφανίζουν μία καταθλιπτική διαταραχή κάποια στιγμή στη ζωή τους, δηλαδή 10%-20%.
Ποια είναι τα συμπτώματα της επιλόχειας κατάθλιψης;
Τα συμπτώματα της επιλόχειας κατάθλιψης δε διαφέρουν από τα συμπτώματα της κατάθλιψης, όπως βλέπουμε παρακάτω:
- έντονη θλίψη, απελπισία, ευσυγκινησία χωρίς προφανείς λόγους,
- διαταραχές στον ύπνο,
- διαταραχές στις διατροφικές της συνήθειες και απρόσμενες διακυμάνσεις βάρους,,
- μειωμένη σεξουαλική επιθυμία,
- αδυναμία να πάρει ευχαρίστηση από καταστάσεις που της έδιναν χαρά παλιότερα,
- αδυναμία να σχετιστεί με το μωρό και να το φροντίσει,
- έμμονες και ανεξήγητες ιδεοληψίες - σκέψεις να κάνει κακό στον εαυτό της, το σύντροφο ή ακόμα και στο μωρό,
- διαταραχή των διαπροσωπικών σχέσεων της μητέρας
Πολλές φορές οι ενοχές για αυτό που νιώθει την φορτίζουν ακόμα περισσότερο συναισθηματικά, με αποτέλεσμα να ντρέπεται να ζητήσει βοήθεια.
Τι φταίει;
Τα αίτια της επιλόχειας κατάθλιψης περιλαμβάνουν τόσο βιολογικούς όσο και ψυχολογικούς παράγοντες.
Βιολογικοί παράγοντες: Μετά τη γέννα τα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης μειώνονται αισθητά, ενώ αυξάνονται απότομα τα επίπεδα της προλακτίνης, κάτι που φαίνεται να επηρεάζει την ψυχολογική κατάσταση της γυναίκας.
Ψυχολογικοί παράγοντες: Η ψυχολογική φόρτιση την περίοδο αυτή είναι μεγάλη και πολλές γυναίκες δεν είναι προετοιμασμένες για τα έντονα συναισθήματα που συνοδεύουν τη μητρότητα. Η αύξηση του άγχους, λόγω των νέων ευθυνών και υποχρεώσεων μέσα από τη φροντίδα του νεογέννητου, το οικονομικό, οι αλλαγές στο δυναμικό της σχέσης του ζευγαριού, μπορεί να πυροδοτήσουν καταθλιπτικά συμπτώματα.
Αντιμετώπιση της επιλόχειας κατάθλιψης
Όπως για όλα τα ζητήματα υγείας, η πρόληψη είναι προτιμότερη της θεραπείας και η ενημέρωση αναπόσπαστο μέρος αυτής. Γι' αυτό είναι αναγκαίο να ενημερωθεί το ζευγάρι για το τι είναι η επιλόχειος κατάθλιψη και πως αντιμετωπίζεται, ώστε να μην βρεθεί κάτω από το στίγμα και την ντροπή αναγνωρίζοντάς την και κατανοώντας ότι μπορεί να συμβεί στην οποιαδήποτε λεχώνα, χωρίς να σημαίνει πως εκείνη κάνει κάτι λάθος ή ότι είναι κακή μητέρα. Συχνά, βλέπουμε μητέρες οι οποίες δεν αναζητούν βοήθεια, ελπίζοντας ότι θα ξεπεραστεί. Πράγματι, κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί, μία γυναίκα δηλαδή να βγει από τη φάση αυτή στους πρώτους μήνες. Παρόλα αυτά, αρκετές φορές η συμπτωματολογία επιμένει, βιώνοντας καταθλιπτικά συμπτώματα για ένα χρόνο ή ακόμη και περισσότερο, προκαλώντας προβλήματα και δυσκολίες στην ίδια και στο περιβάλλον της. Γι΄αυτό είναι καλό να γνωρίζει ότι η έγκαιρη παρέμβαση βοηθάει στην καλύτερη πρόγνωση και πορεία της θεραπείας. Η θεραπευτική παρέμβαση περιλαμβάνει ορμονική και ψυχιατρική εκτίμηση και θεραπεία, καθώς και ψυχοθεραπευτική προσέγγιση.
Συμβουλές…
- Ενημερώνομαι για την επιλόχεια κατάθλιψη όσο εγκυμονώ καθώς η ευαισθητοποίηση και η προετοιμασία του ζευγαριού μπορεί να προλάβει την εξέλιξη της καταθλιπτικής συμπτωματολογίας στην επιλόχεια κατάθλιψη
- Όταν νιώθω ότι κάτι δεν πάει καλά, μιλάω με τον γιατρό μου
- Όταν νιώθω ότι κάτι δεν πάει καλά, μιλάω με τον σύντροφό μου και του επικοινωνώ την συναισθηματική μου κατάσταση και τις σκέψεις που με προβληματίζουν
- Αν εκείνος δεν μπορεί να βοηθήσει ή δεν κατανοεί την κατάσταση, φροντίζω να μιλήσω με κοντινά μου άτομα που εμπιστεύομαι
- Ζητώ βοήθεια τουλάχιστον τον πρώτο καιρό με το βρέφος (σύζυγο, μητέρα, πεθερά, μαία, φίλες, κλπ.)
- Ζητώ βοήθεια στις δουλειές του σπιτιού εφόσον νιώθω έντονη κόπωση και έλλειψη ύπνου που δημιουργούν επιπλέον εκνευρισμό
- Ζητώ την βοήθεια του συζύγου – πρακτικά αλλά και ψυχολογικά
- Αναζητώ βοήθεια ειδικού, ακόμα και αν ντρέπομαι
- Έχω στο μυαλό μου ότι είναι μία κατάσταση που επηρεάζει πολλές γυναίκες χωρίς να σημαίνει ότι δεν είναι καλές μητέρες
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου